Lokale politicus Ali Bal pleit voor buurtwethouder

PARTICIPATIE is een heet hangijzer binnen de hedendaagse politiek. De inwoners moeten vooral meedoen en meebeslissen. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Willen de bestuurders het echt? Hoe werkt het dan? Hoe zien de inwoners het? Wat is de rol van de ambtenaren? De Vrijstaat Roetz vraagt de komende maanden diverse gastschrijvers om over dit onderwerp te publiceren. Deze bijdrage is van ALI BAL. Hij woont in Beverwijk, is oprichter van de lokale partij Samen Lokaal, voor wie meedoen de belangrijkste pijler is.

In 2017 richtte ik een lokale politieke partij op met een missie, namelijk: het versterken van de lokale democratie. Met name het realiseren van een directere verbinding tussen de politiek en de samenleving. Ofwel het optimaal betrekken van de samenleving (inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen) bij het vormen van beleid en het bedenken en uitvoeren van projecten. Waarom? Omdat ik van mening ben dat er heel veel kennis, kunde en kracht in de Beverwijkse samenleving aanwezig is.

Om tot ‘goede’ oplossingen te komen is het daarom van belang dat de samenleving actief wordt benaderd en geactiveerd om mee te denken, mee te doen en mee te beslissen. Mijns inziens gebeurt dit nog véél te weinig en verdienen Beverwijk en Wijk aan Zee een andere manier van politiek bedrijven dan we tot nu toe gewend zijn. Een politiek van vertrouwen in de samenleving, een politiek waarbij de buurten en wijken centraal staan, een politiek van verbinden en verschillen overbruggen en een politiek waarin met volle overtuiging en transparantie ruimte wordt geboden voor (creatieve) initiatieven en betrokkenheid. 

In het huidige politieke systeem zijn – naar mijn mening – de politieke agenda’s van partijen en het coalitieprogramma te dominant.

Daarbij is er sprake van gebondenheid waarbij niet het argumenteren, maar het debatteren centraal staat. Niet alleen raadsleden, ook inwoners moeten hier vaak tegenop boksen. 

Gelukkig gebeurt dit met volle overtuiging! Druk – en initiatief – vanuit de samenleving is en blijft binnen het huidige politieke systeem hard nodig. Of dit nou komt van inwoners die geboren en getogen zijn in de Wijk of van inwoners die zichzelf relatief kort Beverwijker of Wijk aan Zeeër kunnen noemen. 

Coalitieprogramma’s zijn te dominant

De dominantie van de politieke agenda en het dichtgetimmerde coalitieprogramma dienen doorbroken te worden, de politiek dient begrijpelijker te worden gemaakt en er moet meer ruimte worden geboden voor initiatieven en betrokkenheid. Mijns inziens kan alleen dan echt gewerkt worden aan een gemeente Beverwijk door en voor haar inwoners. Daarbij hoeft een discussie niet uit de weg te worden gegaan. De ervaring leert namelijk dat we het in de basis vaak eens zijn met elkaar. Er is meer dat ons verbindt dan verdeelt én zonder wrijving is er geen glans. Is er sprake van polarisatie? Faciliteer bijeenkomst en zorg ervoor dat groepen bij elkaar komen en het open gesprek aangaan. 

Ali en zijn vriend en politieke strijdgenoot Alex van Luijn in actie. Foto Ali Bal

Waarom ik het bovenstaande schrijf? Keer op keer bewijzen inwoners en ondernemers dat er heel veel kennis, kunde en kracht in de samenleving aanwezig is. Naar mijn mening dient de politiek dit stevig te omarmen en los te komen van ‘ideologieën’. Ik ben er namelijk van overtuigd dat de Beverwijkse samenleving inzichten en oplossingen biedt die een kleine groep politici (27 raadsleden) nooit kan bedenken! 

Het is daarom van groot belang dat politieke kennis wordt gecombineerd met kennis uit de samenleving en dat inwoners efficiënt kunnen meedenken, meebeslissen en meedoen, ofwel eigenaar worden van hun eigen leefomgeving én belastinggeld. De vraag vanuit de gemeente dient te zijn: welk onderwerp vindt u belangrijk en hoe wenst u dat de samenleving en uw buurt worden ingericht? U bent namelijk – samen met uw buurtgenoten – degene die weet wat er speelt in uw buurt en onder de mensen. U weet wat er goed gaat en beter kan. Of het nou gaat om iets kleins of iets groots! Want bewoners kunnen meer dan de kleur van een wipkip bepalen. 

Steeds meer Beverwijkers en Wijk aan Zeeërs vinden het niet meer vanzelfsprekend dat een groep (lokale) politici altijd bepaalt wat goed voor hen is en vinden het niet voldoende om eens in de vier jaar hun stem af te geven. Er is meer dan de samenleving ‘betrekken’ door het houden van verkiezingen! Het is daarom tijd dat de politiek zich laat prikkelen, een andere houding gaat aannemen en volledig open gaat staan voor een andere manier van werken. Een manier van werken die beter past bij deze tijd en samenleving, ofwel een gemeente die sterk inzet op het faciliteren van initiatief, ondernemingszin en zeggenschap. 

Daarbij is het van belang dat er wordt ingezet op brede participatie en verschillende doelgroepen worden geactiveerd, ook mensen die op dit moment ver van de politiek afstaan en/of het vertrouwen in de politiek zijn verloren. En nee, het gaat niet alleen om de houding van de gemeente. Als het gaat om participatie wordt ook iets van bewoners verwacht. Ook zij moeten in actie komen door o.a. bijeenkomsten te bezoeken, websites te bekijken én uiteindelijk ideeën te opperen. 

Een buurtwethouder die weet wat er in de wijken speelt

Maar hoe dan? Er zijn heel veel verschillende manieren om de samenleving te betrekken. Inwoners en ondernemers kunnen onder andere direct betrokken worden door op een bepaald thema een burgerraad in te stellen of een burgertop te houden. Bijvoorbeeld over de inzameling en verwerking van afval, een thema dat de gemoederen al jaren bezighoudt. Geen indirecte zeggenschap via de gemeenteraad dus, maar het bieden van de mogelijkheid om als inwoner direct aan het roer te staan. Een ander voorbeeld is het organiseren van een burgerbegroting. Een proces waarbij inwoners samen bepalen welke onderwerpen en vraagstukken ze van belang vinden. Waarbij ze zich kunnen uitspreken over de gewenste prioritering in de besteding van (een deel) van de financiële middelen van de gemeente Beverwijk. 

Dit kan natuurlijk ook op buurtniveau middels een buurtbegroting. Daarbij is het op buurtniveau ook heel goed mogelijk om met inwoners een herinrichtingsplan te maken. De gemeenteraad stelt de (financiële) kaders vast en de inwoners geven daar verdere invulling aan. Participatie kan op héél véél verschillende manieren worden toegepast. Van belang is dat de wil er is en dat de gemeente openstaat voor een cultuurverandering.

Voor mij als lokaal politici betekent het versterken van de lokale democratie niet alleen een verbetering van het politieke systeem, maar ook het betrekken van inwoners en ondernemers door gewoonweg de wijken en buurten in te gaan. Met eigen ogen bekijken en ervaren wat er speelt en waar inwoners tegenaan lopen. 

Tot voor kort deed ik dit als raadslid samen met Alex van Luijn. Hij werd door velen de ‘Sheriff van Beverwijk’ genoemd en werd gezien als de ‘Ombudsman van Samen Lokaal Beverwijk’. 

Deze titels had hij niet voor niets. Als lokaal politicus was hij bij iedere raadsvergadering aanwezig, maar hij spendeerde vooral heel veel tijd in de wijken en bij mensen thuis aan de keukentafel. Door zijn aanwezigheid en actieve wijze van benaderen kende hij heel veel mensen én heel veel mensen kenden hem. Nee, Alex schreef geen moties of amendementen. Hij was een oplossingsgerichte verbinder en stond met zijn voeten in de klei en midden in de samenleving. Op deze manier was hij in staat om veel inwoners te betrekken bij de politiek en ideeën uit de samenleving op te halen en levensvatbaar te maken. 

Hoe mooi zou het zijn als zijn manier van werken ingevoerd wordt binnen de gemeente Beverwijk middels een wethouder Buurtzaken. Een wethouder die – net als Alex van Luijn – echt weet wat er speelt in de buurten en wijken en dit kan vertalen op het gemeentehuis. 

Wellicht ben ik een idealist en wellicht is hetgeen waar ik naar streef een utopie. Wat voor mij buiten kijf staat is dat er te veel mooie dingen in Beverwijk en Wijk aan Zee gebeuren zonder dat de politiek hierom vraagt. Deze gebeurtenissen, soms klein soms groot, zijn voor mij het bewijs dat de samenleving beschikt over heel veel kennis, kunde en kracht. 

Ik kan niet wachten op het moment dat een wethouder buurtzaken wordt geïnstalleerd, er niet meer met een dichtgetimmerd coalitieprogramma wordt gewapperd en de focus niet meer ligt op de meerderheid plus één in de gemeenteraad! Een verandering waar een lange adem voor nodig is, maar dat is niet erg! Wellicht dat de ‘nieuwe’ omgevingswet een extra boost kan geven. Binnen deze wet is participatie namelijk een belangrijke pijler en de gemeenteraad van Beverwijk is nu aan zet om hier invulling aan te geven. Daarbij ben ik ervan overtuigd dat Alex over mijn schouder meekijkt en ooit kan zeggen: Hey maatje, dat hebben we toch mooi geflikt voor Beverwijk en de Beverwijkers.